Τι είναι η κληρονομιά;

Η κληρονομιά είναι το σύνολο της περιουσίας του αποβιώσαντος, ή αλλιώς κληρονομούμενου που κληρονομείται στους διαδόχους του. Μπορεί να περιλαμβάνει δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Η κληρονομιά αναφέρεται στην έννοια της κληρονομικής διαδοχής, δηλαδή της πράξης της μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων σε έναν ή περισσότερους κληρονόμους, η οποία επέρχεται είτε με διαθήκη, είτε απευθείας από το νόμο.

Η κληρονομιά αποτελείται από ενεργητικό και από παθητικό, δηλαδή χρέη. Το ενεργητικό μπορεί να περιλαμβάνει ακίνητη και κινητή περιουσία. Σε αυτό το άρθρο θα εστιάσουμε στην κληρονομική διαδοχή ακίνητης περιουσίας, και το φόρο που τη συνοδεύει. Πιο αναλυτικά, θα καλύψουμε τα παρακάτω:

• Πότε και σε ποια περιουσιακά στοιχεία επιβάλλεται ο φόρος κληρονομιάς.
• Πως υπολογίζεται ο φόρος κληρονομιάς.
• Ποιος είναι υπόχρεος πληρωμής του φόρου κληρονομιάς.
• Με ποιον τρόπο και εντός ποιου χρονικού περιθωρίου πραγματοποιείται η πληρωμή του φόρου κληρονομιάς.

Τι είναι ο φόρος κληρονομιάς;

Ο φόρος κληρονομιάς είναι ο φόρος που επιβάλλει το κράτος σε κάθε μεταβίβαση ακινήτου μέσω κληρονομικής διαδοχής.

Ουσιαστικά, μετά το θάνατο του κληρονομούμενου, ο κληρονόμος με τη συμβολή του συμβολαιογράφου, οφείλει να υποβάλλει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς. Ανεξαρτήτως του αριθμού των μεταβιβαζόμενων ακινήτων, ως κληρονόμος οφείλεις να υποβάλλεις μόνο μία δήλωση φόρου κληρονομιάς, εντός μιας χρονικής προθεσμίας. Όταν υπάρχουν περισσότεροι κληρονόμοι, τότε ο καθένας οφείλει να συντάξει ξεχωριστή δήλωση φόρου κληρονομιάς. Την υποχρέωση της εξόφλησης του φόρου κληρονομιάς έχει ο δικαιούχος ή οι δικαιούχοι της κτήσης.

Στο παρελθόν, η αρχική και η τροποποιητική δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλονταν σε έντυπη μορφή συνοδευόμενη από τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην αρμόδια ΔΟΥ που ανήκει το ακίνητο. Τώρα υφίσταται η δυνατότητα ψηφιακής υποβολής της δήλωσης του φόρου κληρονομιάς μέσω της πλατφόρμας της ΑΑΔΕ, myProperty. Η ηλεκτρονική υποβολή της αρχικής και τροποποιητικής δήλωσης είναι υποχρεωτική από τις 01/01/2023. Όμως, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις που απαιτείται η έντυπη δήλωση του φόρου κληρονομιάς.

Πότε επιβάλλεται ο φόρος κληρονομιάς;

Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτου επιβάλλεται σε κάθε ακίνητη περιουσία που κληρονομείται και βρίσκεται στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Ν. 2961/2001. Ο φόρος επιβάλλεται στον δικαιούχο ανεξάρτητα από την υπηκοότητα του κληρονομούμενου.

Εάν είσαι δικαιούχος της κληρονομιάς έχεις δύο επιλογές: είτε να αποδεχτείς, είτε να αποποιηθείς την κληρονομιά της ακίνητης περιουσίας. Ας δούμε περιληπτικά τις περιπτώσεις αποδοχής και αποποίησης κληρονομιάς:

Αποδοχή κληρονομιάς

Ο φόρος κληρονομιάς επιβάλλεται μόνο στην περίπτωση που ο δικαιούχος της κτήσης κάνει αποδοχή της κληρονομιάς. Δεν υπάρχει κάποιο οριοθετημένο χρονικό περιθώριο για την αποδοχή της κληρονομιάς. Μετά την αποδοχή κληρονομιάς, ο συμβολαιογράφος υποβάλει δήλωση φόρου κληρονομιάς και ως κληρονόμος οφείλεις να εξοφλήσεις το φόρο.

Η αποδοχή της κληρονομιάς μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους εξής τρόπους:

• Πλασματική αποδοχή κληρονομιάς υπάρχει όταν ο δικαιούχος παραλείψει να προχωρήσει σε αποποίηση εντός της προθεσμίας 4 μηνών από το θάνατο ή τη δημοσίευση της διαθήκης, ακόμα και από αμέλεια.
• Σιωπηρή αποδοχή κληρονομιάς υφίσταται όταν ο κληρονόμος προχωράει σε πράξεις που υποδεικνύουν την πρόθεση του να αποδεχθεί την περιουσία. Παραδείγματα αποτελούν η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομιάς και η αίτηση έκδοσης κληρονομητηρίου (πιστοποιητικό των δικαιωμάτων του κληρονόμου επί της περιουσίας).
• Ρητή αποδοχή κληρονομιάς με συμβολαιογραφικό έγγραφο ("Πράξη Αποδοχής") για τη μεταγραφή της στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο, ώστε να αποκτηθεί η κυριότητα επί ακινήτου.

Σε όλες τι παραπάνω περιπτώσεις, η αποδοχή της κληρονομιάς θεωρείται έγκυρη και ως κληρονόμος επιβαρύνεσαι με το φόρο κληρονομιάς.

Αποποίηση κληρονομιάς

Από την άλλη πλευρά, μπορείς να αποποιηθείς την κληρονομική διαδοχή και τότε δεν επιβαρύνεσαι με το φόρο κληρονομιάς. Η έγκυρη αποποίηση κληρονομιάς πραγματοποιείται εντός 4 μηνών από το θάνατο ή τη δημοσίευση της διαθήκης, με αντίστοιχη δήλωση στο Ειρηνοδικείο του τόπου κατοικίας του κληρονομούμενου.

Στην περίπτωση έγκυρης αποποίησης κληρονομιάς, ο νέος δικαιούχος της κτήσης οφείλει το φόρο. Το ποσό του οφειλόμενου φόρου αντιστοιχεί στο φόρο που θα κατέβαλε ο προηγούμενος δικαιούχος, εφόσον είναι υψηλότερο από το φόρο που αντιστοιχεί στον νέο δικαιούχο (Ν. 2961/2001).

Η προσπάθεια αποποίησης της κληρονομιάς μετά την παρέλευση της προθεσμίας είναι άκυρη. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται λόγος για σιωπηρή αποδοχή κληρονομιάς. Κατά συνέπεια, καθίστασαι ο οριστικός κληρονόμος και επιβαρύνεσαι και με τυχόν χρέη που σχετίζονται με την περιουσία. Οπότε, εάν πρόκειται να προχωρήσεις σε αποποίηση κληρονομιάς, είναι σημαντικό να το κάνεις εγκαίρως.

Σημειώνουμε ότι πρόκειται να καλύψουμε αναλυτικά σε μελλοντικό άρθρο τις διαδικασίες της αποδοχής και αποποίησης κληρονομιάς. Ο στόχος μας τώρα είναι η κατανόηση του πότε επιβάλλεται ο φόρος κληρονομιάς, δηλαδή σε όλες τις περιπτώσεις αποδοχής.

Ποιος είναι υπόχρεος για την πληρωμή του φόρου κληρονομιάς;

Ο υποχρεος για την πληρωμή του φόρου κληρονομιάς είναι ο δικαιούχος της κτήσης.

Όταν υφίσταται διαθήκη, τότε η κληρονομική διαδοχή και οι δικαιούχοι ρυθμίζονται όπως τους προσδιορίζει η διαθήκη. Εάν ο κληρονομούμενος δεν συνάψει διαθήκη, τότε η περιουσία κληρονομείται εξ αδιαθέτου, όπως ορίζει ο νόμος βάσει του βαθμού συγγένειας.

Εάν υφίσταται μόνο ένας κληρονόμος, τότε αυτός είναι υπεύθυνος για την εξόφληση του συνόλου του φόρου κληρονομιάς. Όταν υπάρχουν περισσότεροι κληρονόμοι, τότε έκαστος ευθύνεται βάσει του ποσοστού της κληρονομιαίας περιουσίας που αποκτά.

Πότε δημιουργείται η φορολογική υποχρέωση εξόφλησης του φόρου κληρονομιάς;

Η φορολογική σου υποχρέωση ως κληρονόμος δημιουργείται κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου ή κατά το χρόνο δημοσίευσης στον Τύπο της αφάνειας του. Ωστόσο, μπορεί να μετατεθεί από το νόμο. Παραδείγματα μετάθεσης της φορολογικής υποχρέωσης από το νόμο είναι οι εξής περιπτώσεις: κατά το θάνατο του υπόχρεου σε δήλωση κληρονόμου εάν αυτός δεν υπέβαλε δήλωση, τη στιγμή που τα περιουσιακά στοιχεία περιέλθουν στην κατοχή του δικαιούχου πριν τη λήξη της επιδικίας, κατά τη λήξη της επιδικίας, τη συνένωση της επικαρπίας με τη ψιλή κυριότητα, το χρόνο συμβιβασμού, τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, την είσπραξη πνευματικών δικαιωμάτων, κλπ. Επιπλέον, είναι δυνατή η μετάθεση της φορολογικής υποχρέωσης σε μεταγενέστερο χρόνο μετά από αντίστοιχη δήλωση του κληρονόμου. Υπεύθυνος για την αξιολόγηση της αίτησης παράτασης είναι ο προϊστάμενος της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (ΔΟΥ).

Πως υπολογίζεται ο φόρος κληρονομιάς;

Ο φόρος κληρονομιάς είναι συνάρτηση του ύψους της αξίας της κληρονομιαίας περιουσίας και της συγγενικής σχέσης του κληρονόμου με τον κληρονομούμενο.

Η αξία μπορεί να είναι είτε η φορολογητέα/αντικειμενική αξία του ακινήτου, είτε η αγοραία αξία. Συνήθως, για τον προσδιορισμό του φόρου κληρονομιάς χρησιμοποιείται η φορολογητέα αξία. Ωστόσο, εάν θεωρείς ότι η αγοραία αξία είναι χαμηλότερη από τη φορολογητέα, τότε μπορείς εντός 1 μήνα από την υποβολή της δήλωσης σου, να ζητήσεις προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου από το αρμόδιο διοικητικό Πρωτοδικείο.

Ενημερώσου περαιτέρω αναφορικά με το πως η αντικειμενική διαφέρει από την αγοραία αξία.

Ο φόρος επιβάλλεται συνολικά σε όλη την περιουσία του κληρονομούμενου, ανεξάρτητα από το τι αυτή περιλαμβάνει (ακίνητα, κινητά, καταθέσεις, μετοχές κτλ.). Δηλαδή, αποτιμάται η συνολική αξία της ακίνητης και κινητής περιουσίας, και έπειτα υπολογίζεται ο φόρος κληρονομιάς επί του συνόλου. Ο φόρος κληρονομιάς υπολογίζεται προοδευτικά με βάση τις φορολογικές κλίμακες.

Για παράδειγμα, εάν η περιουσία ενός κληρονομούμενου περιλαμβάνει:

• Ένα διαμέρισμα αξίας 60.000€,
• Ένα αυτοκίνητο αξίας 10.000€, και
• Τραπεζική κατάθεση σε προσωπικό λογαριασμό αξίας 30.000€

Τότε, οι κληρονόμοι πρόκειται να επιβαρυνθούν με φόρο κληρονομιάς για περιουσία συνολικής αξίας 100.000€.

Στα παρακάτω παραδείγματα θα εστιάσουμε αποκλειστικά στην κληρονομιά ακίνητης περιουσίας.

Ποιες είναι οι ισχύουσες φορολογικές κλίμακες του φόρου κληρονομιάς ανά κατηγορία;

Το κράτος ορίζει 3 κατηγορίες κληρονόμων για τον υπολογισμό του φόρου, ανάλογα με τη συγγενική τους σχέση με τον κληρονομούμενο. Για καθεμιά από τις κατηγορίες ισχύουν διαφορετικές φορολογικές κλίμακες με διαφορετικά αφορολόγητα ποσά και συντελεστές.

Α΄ Κατηγορία κληρονόμων

Η Α' Κατηγορία αφορά τους συζύγους (συμπεριλαμβανομένου και του συμφώνου συμβίωσης), τα παιδιά, τα εγγόνια και τους γονείς του κληρονομούμενου.

Στην Α' Κατηγορία κληρονόμων, ο φόρος κληρονομιάς κυμαίνεται από 0%-10%. Εάν η συνολική αξία της περιουσίας είναι έως 150.000€, τότε δεν εφαρμόζεται φόρος κληρονομιάς.

Ο φόρος κληρονομιάς εφαρμόζεται προοδευτικά.

Λόγου χάρη, ας υποθέσουμε ότι κληρονόμος Α' κατηγορίας κληρονομεί περιουσία αξίας 350.000€. Τότε για τις πρώτες 150.000€ δεν εφαρμόζεται φόρος (πρώτο κλιμάκιο: αφορολόγητο όριο 150.000€).

Για τα επόμενα 150.000€ (δεύτερο κλιμάκιο με όριο 300.000€) εφαρμόζεται φόρος με συντελεστή 1%, δηλαδή 1.500€.

Έπειτα, απομένουν ακόμα 50.000€ (τρίτο κλιμάκιο με όριο 600.000€) τα οποία φορολογούνται με συντελεστή 5%, που αντιστοιχεί σε 2.500€.

Επομένως, ο δικαιούχος οφείλει φόρο κληρονομιάς 0 + 1.500 + 2.500 = 4.000€.

Πίνακας 1: Φορολογικά Κλιμάκια Α' Κατηγορίας Κληρονόμων

Β΄ Κατηγορία κληρονόμων

Στη Β' Κατηγορία εντάσσονται τα δισέγγονα και οι παππούδες (και οι επόμενοι βαθμοί τους), τα αδέρφια, οι πατριοί, οι μητριές, τα ανίψια, οι θείοι, οι θείες, οι γαμπροί, οι νύφες, οι πεθεροί, οι πεθερές, καθώς και τα θετά τέκνα.

Σε αυτήν την κατηγορία, ο φόρος κληρονομιάς υπολογίζεται με συντελεστή που κυμαίνεται μεταξύ 0%-20% βάσει της συνολικής αξίας της περιουσίας. Επίσης, ισχύει αφορολόγητο όριο φόρου κληρονομιάς για περιουσία συνολικής αξίας έως 30.000€.

Πίνακας 2: Φορολογικά Κλιμάκια Β' Κατηγορίας Κληρονόμων

Γ΄ Κατηγορία κληρονόμων

Στη Γ΄ κατηγορία υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής, ή οποιοσδήποτε άλλος δεν έχει τουλάχιστον τέταρτουβαθμού συγγένεια με τον κληρονομούμενο. Δηλαδή όλοι οι πιο μακρινοί συγγενείς από αυτούς που αναφέρθηκαν στις παραπάνω κατηγορίες. Παραδείγματα αποτελούν παιδιά ξαδέρφων, ξαδέρφια των γονέων, θείοι των παππούδων κτλ.

Οι συντελεστές υπολογισμού του φόρου κληρονομιάς της Γ΄ κατηγορίας κληρονόμων είναι μεταξύ 0%-40% , ανάλογα της αξίας της περιουσίας. Εάν η αξία της περιουσίας είναι έως 6.000€, τότε δεν επιβάλλεται φόρος κληρονομιάς.

Πίνακας 3: Φορολογικά Κλιμάκια Γ' Κατηγορίας Κληρονόμων

Δικαιούχοι απαλλαγής από το φόρο κληρονομιάς

Υπάρχουν οι εξής περιπτώσεις δικαιούχων απαλλαγής από το φόρο κληρονομιάς :

1. Στην περίπτωση απόκτησης α' κατοικίας , υπάρχουν αφορολόγητα όρια απαλλαγής ανάλογα με το είδος του ακινήτου και τα χαρακτηριστικά του δικαιούχου. Τα αφορολόγητα όρια α' κατοικίας απεικονίζονται στον Πίνακα 4. Ειδικά για την α' κατοικία, τα αφορολόγητα όρια προσαυξάνονται ανάλογα εάν ο δικαιούχος έχει παιδιά. Ισχύει προσαύξηση 25.000€ για καθένα από τα δύο πρώτα παιδιά και 30.000€, για καθένα από τα επόμενα παιδιά.
2. Όταν κληρονόμος είναι σύζυγος ή ανήλικο παιδί του κληρονομουμένου, απαλλάσσεται από το φόρο κληρονομιάς εάν η αξία της περιουσίας είναι μέχρι 400.000€ για κάθε κληρονόμο. Για την απαλλαγή του συζύγου ισχύει προϋπόθεση τουλάχιστον πενταετούς συμβίωσης η οποία λύθηκε με το θάνατό του κληρονομούμενου.
3. Σύμφωνα με το Ν.2961/2001, όταν ο κληρονόμος έχει αναπηρία άνω του 67% , τότε δικαιούται έκπτωση 10% στο φόρο κληρονομιάς που του αναλογεί σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες.

Πίνακας 4: Φορολογικά Κλιμάκια Απαλλαγής από το φόρο κληρονομιάς

Σημείωση: Οι απαλλαγές γεωργικών ή κτηνοτροφικών εκτάσεων από το φόρο κληρονομιάς έχουν καταργηθεί από τις 23/04/2010.

Προϋποθέσεις χορήγησης απαλλαγής φόρου κληρονομιάς

Για να είσαι δικαιούχος της απαλλαγής από το φόρο κληρονομιάς, θα πρέπει να ικανοποιείς και δύο ακόμα προϋποθέσεις:

• Η απαλλαγή από το φόρο παρέχεται μόνο μία φορά. Εάν πριν την κτήση αιτίας θανάτου έτυχες απαλλαγής φόρου μεταβίβασης ακινήτου (ΦΜΑ) ή φόρου γονικής παροχής για την απόκτηση στέγης, δεν δικαιούσαι απαλλαγή φόρου.
• Για τη χορήγηση απαλλαγής φόρου κληρονομιάς είναι απαραίτητο η περιουσία να παραμείνει στην κυριότητα σου για τουλάχιστον 5 έτη. Στο σενάριο που μεταβιβάσεις την περιουσία πριν το πέρας των 5 ετών, τότε θα πρέπει να υποβάλλεις δήλωση και έπειτα να πληρώσεις εφάπαξ το φόρο.

Παράδειγμα 1 υπολογισμού φόρου κληρονομιάς

Ας υποθέσουμε ότι η μητέρα αφήνει διαθήκη με δύο ακίνητα, τα οποία αποτελούν το σύνολο της περιουσίας της.

Το α' ακίνητο είναι αξίας 200.000€ και το αφήνει στην ενήλικη κόρη της.

Το β' ακίνητο είναι αξίας 60.000€ και το αφήνει στην ανιψιά της.

Τόσο η κόρη της όσο και η ανιψιά της αποδέχονται την κληρονομιά, αλλά δεν θα αποτελεί αυτή η α' κατοικία τους , οπότε δεν γίνεται λόγος περί απαλλαγής του φόρου. Σε αυτήν την περίπτωση ο φόρος που τις αναλογεί υπολογίζεται ως εξής:

• Η ενήλικη κόρη εντάσσεται στην Α' κατηγορία κληρονόμων. Ωστόσο, καθώς έχει ενηλικιωθεί δεν δικαιούται απαλλαγή από το φόρο. Η περιουσία που περιήλθε στην κόρη εντάσσεται στο δεύτερο κλιμάκιο (έως 300.000€), όπως προκύπτει από τον Πίνακα 1. Συνεπώς, ο φόρος κληρονομιάς που καλείται να πληρώσει η κόρη υπολογίζεται ως εξής: τα πρώτα 150.000€ δεν φορολογούνται, και τα υπόλοιπα 50.000€ φορολογούνται με συντελεστή 1%. Δηλαδή ο φόρος κληρονομιάς ανέρχεται στα 500€.
• Η ανιψιά ανήκει στη Β' κατηγορία κληρονόμων. Για τις πρώτες 30.000€ ισχύει το αφορολόγητο όριο. Για τις επόμενες 30.000€ εφαρμόζεται συντελεστής 5%, και ο αναλογών φόρος κληρονομιάς ισούται με 1.500€.

Παράδειγμα 2 υπολογισμού φόρου κληρονομιάς

Ας υποθέσουμε ότι ο πατέρας άφησε διαθήκη που περιλαμβάνει 3 ακίνητα, τα οποία αποτελούν τη συνολική περιουσία του.

Το α' ακίνητο είναι αξίας 200.000€ το οποίο το αφήνει στην σύζυγο που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης πριν 6 έτη.

Το β' ακίνητο είναι αξίας 70.000€ το οποίο αφήνει στον αδερφό του, ο οποίος έχει αναπηρία άνω του 67%.

Τέλος, το γ' ακίνητο είναι αξίας 15.000€ και το αφήνει σε ένα μακρινό συγγενή πέμπτου βαθμού.

Ας δούμε λοιπόν πως θα διαμορφωθεί ο φόρος κληρονομιάς του κάθε κληρονόμου:

• Η σύζυγος κάνει αποδοχή κληρονομιάς και δεν έχει ξανά τύχει απαλλαγής φόρου. Το α' ακίνητο αξίας 200.000€ ξεπερνάει το αφορολόγητο όριο της Α' κατηγορίας κληρονόμων που ανήκει η σύζυγος. Όμως, εφόσον έχουν σύμφωνο συμβίωσης τουλάχιστον 5 έτη και η συνολική αξία της κληρονομιαίας περιουσίας δεν ξεπερνάει τις 400.000€, η σύζυγος λαμβάνει απαλλαγή φόρου κληρονομιάς.
• Ο αδερφός επίσης κάνει αποδοχή της κληρονομιάς, αλλά έχει άλλη α' κατοικία. Το β' ακίνητο αξίας 100.000€ που κληρονομείται στον αδερφό θα φορολογηθεί με βάση τον Πίνακα 2. Πιο συγκεκριμένα, τα πρώτα 30.000€ είναι αφορολόγητα. Τα επόμενα 40.000€ θα φορολογηθούν με συντελεστή 5% του δεύτερου κλιμακίου, δηλαδή αντιστοιχεί φόρος 2.000€. Τα επόμενα 30.000€ θα φορολογηθούν με συντελεστή 10% του τρίτου κλιμακίου, οπότε προκύπτει επιπλέον φόρος 3.000€. Παρόλα αυτά, αφού ο κληρονόμος έχει αναπηρία τουλάχιστον 67%, δικαιούται έκπτωση της φορολογίας αποδοχής κληρονομιάς. Δηλαδή, ο αδερφός αντί να φορολογηθεί με 5.000€, δικαιούται μια έκπτωση της τάξης του 10%. Επομένως, ο συνολικός πληρωτέος φόρος αντιστοιχεί σε 4.500€.
• Ο μακρινός συγγενής ανήκει στη Γ' κατηγορία κληρονόμων. Αποδέχεται την κληρονομιά, αλλά έχει άλλη α' κατοικία και ο φόρος που του αντιστοιχεί υπολογίζεται με βάση τον Πίνακα 3. Για τα πρώτα 6.000€ δεν του επιβάλλεται φόρος. Για τα επόμενα 9.000€ αντιστοιχεί συντελεστής 20% του δεύτερου κλιμακίου, δηλαδή ο συνολικός φόρος κληρονομιάς διαμορφώνεται στα 1.800€.

Προθεσμίες πληρωμής του φόρου κληρονομιάς σε δόσεις

Ως φορολογούμενος, αφού κάνεις την αποδοχή κληρονομιάς, ενημερώνεσαι για το φόρο που οφείλεις με μήνυμα από την προσωποποιημένη πληροφόρηση της πλατφόρμας myAADE. Στο μήνυμα αναφέρεται η υποβληθείσα δήλωση φόρου κληρονομιάς, το οφειλόμενο ποσό καθώς και η προθεσμία πληρωμής.

Γενικά, η πληρωμή του φόρου κληρονομιάς πραγματοποιείται σε δόσεις με τις εξής προθεσμίες:

Ο φόρος καταβάλλεται σε 12 ίσες δόσεις για ενήλικες κληρονόμους ή σε 24 δόσεις σε ανήλικους κληρονόμους. Άμα ο φόρος που προκύπτει είναι μικρότερος των 500€ το ποσό καταβάλλεται εφάπαξ και χωρίς έκπτωση. Εάν ο συνολικός φόρος κληρονομιάς είναι υψηλότερος των 500€, τότε κάθε δόση διαμορφώνεται τουλάχιστον στα 500€ πλην της τελευταίας. Σε αυτήν την περίπτωση οι δόσεις του φόρου κληρονομιάς καταβάλλονται κάθε 2 μήνες. Η πρώτη δόση έχει χρονικό περιθώριο πληρωμής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από τη βεβαίωση της πράξης πληρωμής. Ενώ, κάθε επόμενη δόση έχει περιθώριο πληρωμής έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα των δίμηνων που ακολουθούν. Εάν ο υπόχρεος καταβάλει το σύνολο του φόρου εντός της προθεσμίας καταβολής της πρώτης διμηνιαίας δόσης, έχει δικαίωμα έκπτωσης 5%.

Μόνο στην περίπτωση εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης φόρου κληρονομιάς, ο φόρος καταβάλλεται σε μία δόση εντός 30 ημερών. Σημειώνεται ωστόσο ότι τότε δεν υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης έκπτωσης.

Τι συμβαίνει σε περίπτωση εκπρόθεσμης πληρωμής του φόρου κληρονομιάς

Σε περίπτωση που δεν υποβάλλεις καθόλου δήλωση, ή υποβάλλεις εκπρόθεσμα, ή ελλιπή δήλωση φόρου κληρονομιάς προβλέπονται κυρώσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 54 του Ν. 4174/2013, ανεξάρτητα από το χρονικό διάστημα καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης και το ποσό του φόρου, επιβάλλεται πρόστιμο 100€. Άρα, είτε καθυστερήσεις μια ημέρα από το χρονικό περιθώριο της δήλωσης, είτε ένα χρόνο πρόκειται να επιβαρυνθείς με 100€. Αντίστοιχα, σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς, είτε ο φόρος αντιστοιχεί σε 1.000€ είτε σε 10.000€, το πρόστιμο παραμένει 100€.

Πως μπορείς να πληρώσεις το φόρο κληρονομιάς;

Μπορείς να πληρώσεις το φόρο κληρονομιάς με τους εξής τρόπους:

1. Με τη χρήση των προσωπικών κωδικών για τη σύνδεση σου στην προσωποποιημένη πληροφόρηση της πλατφόρμας myProperty.gr. Η πληρωμή μέσω της πλατφόρμας μπορεί να πραγματοποιηθεί με χρεωστική ή προπληρωμένη κάρτα από ελληνικές τράπεζες. Επισημαίνεται ότι δεν είναι δυνατή η πληρωμή με τη χρήση πιστωτικής κάρτας.
2. Μέσω web banking και χρεωστικών καρτών από ελληνικές τράπεζες.
3. Μέσω IRIS στη σελίδα «Στοιχεία οφειλών εκτός ρύθμισης και πληρωμή».
4. Στο σενάριο που δεν διαθέτεις λογαριασμό σε ελληνική τράπεζα, ένας καλός τρόπος εξόφλησης του φόρου είναι σε κατάστημα ΕΛΤΑ ή ΟΠΑΠ.

Συμπέρασμα

Ο φόρος κληρονομιάς επιβάλλεται από το κράτος σε κάθε αποδοχή κληρονομιάς ακίνητης περιουσίας που βρίσκεται στην Ελλάδα, είτε μέσω διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Ο υποχρεος για την πληρωμή του φόρου κληρονομιάς είναι ο δικαιούχος της κτήσης. Ο φόρος κληρονομιάς υπολογίζεται βάσει της συνολικής αξίας της κληρονομιαίας περιουσίας και τη συγγενική σχέση του κληρονόμου με τον κληρονομούμενο. Όμως ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κληρονόμου, υπάρχουν αφορολόγητα όρια ή ακόμα και απαλλαγές από το φόρο εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.