Τον Αύγουστο του 2023, οι πιο σημαντικές εξελίξεις της αγοράς ακινήτων αφορούν τα εξής:
- Δέσμευση επιπλέον €275 εκατ. από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα για το πρόγραμμα "Σπίτι μου".
- Μείωση 5,94% του ετήσιου ρυθμού μεταβολής των νέων συμβάσεων στεγαστικών δανείων το α' εξάμηνο του '23.
- Νέα μέτρα είναι υπό συζήτηση για τη βραχυχρόνια μίσθωση, ενώ ο STAMA εκτιμάει ότι 70 χιλ. ακίνητα είναι ενεργά με τουλάχιστον 1 ενεργή κράτηση το δωδεκάμηνο
- Προτάσεις της ΠΟΜΙΔΑ για την αντιμετώπιση της δυσκολίας εύρεσης φοιτητικής στέγης.
Εξελίξεις για το πρόγραμμα "Σπίτι μου"
H Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα προχώρησε σε δέσμευση προς το τραπεζικό σύστημα επιπλέον €275 εκατ. Έτσι, το ποσό υπαγωγών ενεργών αιτήσεων ανέρχεται στα €650 εκατ. καλύπτοντας ήδη το 85% του προϋπολογισμού της ΔΥΠΑ που πλέον ανέρχεται στα €750 εκατ. Κατά την περίοδο 03/04-09/08/2023 υποβλήθηκαν συνολικά 39.587 αιτήσεις, από τις όποιες 34.420 έχουν αξιολογηθεί, 23.393 έχουν προεγκριθεί, ενώ οι υπόλοιπες απορρίφθηκαν καθώς δεν πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας. Έχουν εγκριθεί 7.976 δάνεια, αφού έχει βρεθεί ακίνητο που πληροί τα κριτήρια και έχει ξεκινήσει ο τεχνικός και νομικός έλεγχος. Ο μέσος όρος ποσού έγκρισης διαμορφώνεται περίπου στα €105.000.
Ο Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Ένωσης Μεσιτών, κ. Θεοδωρίδης, τόνισε ότι οι τιμές ακινήτων έχουν αυξηθεί , και προβλέπεται να ανέβουν περαιτέρω, οπότε η ύπαρξη στεγαστικών προγραμμάτων που επιτρέπουν στους νέους να αποκτήσουν κατοικία που μπορούν να πληρώσουν είναι πολύ σημαντική. Ανέφερε ότι στην Αθήνα υπάρχουν ακίνητα που ικανοποιούν τα κριτήρια του προγράμματος, αλλά είναι πολύ παλιά, και σε περιοχές εκτός ενδιαφέροντος των δικαιούχων, πχ. Κερατσίνι. Ενώ, στην επαρχία η κατάσταση είναι καλύτερη. Εκτίμησε ότι οι δικαιούχοι θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον ένα 10-20% σε μετρητά, ώστε να καλύψουν στα συμβολαιογραφικά, δικηγορικά και μεσιτικά έξοδα.
Επίσης, η Ένωση πιέζει για το 2ο κύκλο του προγράμματος να γίνει επέκταση του ηλικιακού ορίου των δικαιούχων και στα 40, συμπεριλαμβάνοντας οικογένειες με μικρά παιδιά.
Μείωση των αιτήσεων δανείων το α' εξάμηνο του 2023
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) κατέγραψε μείωση 5,94% του ετήσιου ρυθμού μεταβολής των νέων συμβάσεων στη στεγαστική πίστη το α' εξάμηνο του '23, που υπογράφηκαν συμβάσεις αξίας €540 εκατ. Η υποχώρηση των αιτήσεων για νέες δανειοδοτήσεις υπολογίζεται στο 20% συγκριτικά με το '22, και τώρα είναι η πρώτη φορά από το '16 που ξεκίνησε η ανοδική πορεία των δανειοδοτήσεων, που οι σχετικές πωλήσεις σημειώνουν πτώση συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, αυτή η εξέλιξη οφείλεται στην αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και στην αύξηση των επιτοκίων την περίοδο '19-'21. Ωστόσο, σημειώνεται ότι με το στεγαστικό πρόγραμμα "Σπίτι μου" προβλέπεται εκταμίευση συνολικά €1 δισ. τους επόμενους 12 μήνες.
Εξελίξεις στη βραχυχρόνια μίσθωση
Βάσει του STAMA, υπάρχουν 140 χιλ. ακίνητα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, αλλά μόνο περίπου 70 χιλ. είναι ενεργά με τουλάχιστον 1 ενεργή κράτηση το δωδεκάμηνο.
Σύμφωνα με το lykavitos.gr, οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης απέσυραν 50 χιλ. κατοικίες από την αγορά, ενώ ο STAMA εκτιμά ότι στην Αθήνα πρόκειται για 10 χιλ. ακίνητα. Σημειώνεται ότι στην Αθήνα πολλά γραφεία & άδεια διαμερίσματα μετατράπηκαν σε Airbnb, συνεπώς αποσύρθηκαν από την αγορά ακόμη λιγότερες κατοικίες.
Από την άλλη πλευρά, περισσότερες από 700 χιλ. κατοικίες βρίσκονται εκτός αγοράς λόγω αποποίησης κληρονομιών, μη εκμετάλλευσής τους από τα funds, ή απλώς έχουν μείνει αναξιοποίητες / κενές.
Η ΗΟΜΙ προβλέπει ότι μια πλήρης απαγόρευση της βραχυχρόνιας μίσθωσης θα προσθέσει 10 χιλ. ανακαινισμένες κατοικίες στην αγορά προς πώληση & ενοικίαση, και θα μειώσει την τουριστική δυναμική της Αθήνας κατά 30-60 χιλ. κλίνες.
Πιο ήπια μέτρα, όπως επιβολή ΦΠΑ 6% στις βραχυχρόνιες μισθώσεις όπως ισχύει και στα ξενοδοχεία, θα μπορούσε να συνεπάγεται έκπτωση ΦΠΑ που καταβάλλεται για την ανακαίνιση και επίπλωση ακινήτων, δηλαδή αρχικές επιστροφές ΦΠΑ έως 10.000€ για μια επένδυση 50.000€.
ΠΟΜΙΔΑ για τη μίσθωση φοιτητικής κατοικίας
Σύμφωνα με τον κ. Κρανίδη, η εύρεση φοιτητικής στέγης είναι μείζον ζήτημα, καθώς από το '17 οι τιμές των κατοικιών έχουν διαρκώς ανοδική πορεία. Κάνει λόγο για την περιορισμένη προσφορά κατοικιών στην αγορά και στις κρατικές φοιτητικές εστίες. Σημαντικό ρόλο στην περιορισμένη προσφορά παίζουν τα αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου, των τραπεζών αλλά και ιδιωτών. Έτσι, αρκετοί φοιτητές επιλέγουν τη συγκατοίκηση σε συνδυασμό με το φοιτητικό επίδομα, όπως και την επιλογή σχολών στην πόλη της κύριας κατοικίας τους.
Ο κ. Κρανίδης προτείνει τη δημιουργία στεγαστικής πολιτικής με φορολογικά κίνητρα για ανακαίνιση και αξιοποίηση κενών ακινήτων και κατασκευή φοιτητικών εστιών, μέσω κοινωνικής αντιπαροχής ή ΣΔΙΤ. Επίσης, προτείνει την κάλυψη ενοικίου σε φοιτητές με χαμηλά εισοδήματα, την παραχώρηση δημοσίων ακινήτων με χαμηλά ενοίκια, παροχή εκπτώσεων παροχών (ρεύμα, νερό κτλ), καθώς και δημιουργία προγράμματος εύρεσης φοιτητικής στέγης.