Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς

Τι είναι η κληρονομιά και ο φόρος που τη συνοδεύει;

Η κληρονομιά είναι το σύνολο της περιουσίας του κληρονομούμενου που κληρονομείται στους διαδόχους του. Μπορεί να περιλαμβάνει δικαιώματα και υποχρεώσεις, και να αποτελείται τόσο από κινητά όσο και από ακίνητα περιουσιακά στοιχεία. Σε αυτό το άρθρο πρόκειται να εστιάσουμε στην κληρονομιά ακίνητης περιουσίας.

Το κράτος σε κάθε μεταβίβαση ακινήτου μέσω κληρονομικής διαδοχής επιβάλλει το φόρο κληρονομιάς. Ο φόρος κληρονομιάς υπολογίζεται με βάση την αξία της ακίνητης περιουσίας και το βαθμό συγγένειας του κληρονόμου με τον κληρονομούμενο. Υπόχρεος πληρωμής του φόρου είναι ο κληρονόμος της περιουσίας.

Ενημερώσου περαιτέρω αναφορικά με το φόρο κληρονομιάς.

Τι είναι η δήλωση φόρου κληρονομιάς;

Η δήλωση φόρου κληρονομιάς είναι ένα έγγραφο που υποβάλλεται στην εφορία και αναφέρει το ποσό του φόρου κληρονομιάς που πρέπει να καταβάλεις ως δικαιούχος της κτήσης για την κληρονομιά που αποκτάς.

Ως κληρονόμος μετά το θάνατο του κληρονομούμενου οφείλεις να αναφερθείς σε συμβολαιογράφο ώστε να πραγματοποιήσεις τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.

Η δήλωση περιλαμβάνει όλες τις λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες για τον προσδιορισμό του φόρου. Πιο συγκεκριμένα αναγράφει:

• Τα πλήρη στοιχεία του κληρονομούμενου, όλων των κληρονόμων και του συμβολαιογράφου που πραγματοποιεί τη δήλωση.
• Τα στοιχεία τυχόν διαθήκης.
• Το σύνολο των αντικειμένων της κληρονομιάς, είτε φορολογούνται είτε όχι, με τον προσδιορισμό του είδους και της αξίας τους.

Ποιος υποβάλλει τη δήλωση του φόρου κληρονομιάς;

Ο δικαιούχος της κτήσης οφείλει να προβεί στη δήλωση του φόρου που συνδέεται με την ακίνητη περιουσία που κληρονομεί. Η δήλωση αυτή πραγματοποιείται από συμβολαιογράφο, ο οποίος σε βοηθά στη συλλογή των δικαιολογητικών, τη σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, καθώς και τη δήλωση φόρου κληρονομιάς. Επομένως, θα πρέπει να αναφερθείς σε συμβολαιογράφο άμεσα, έτσι ώστε να υποβάλλεις τη δήλωση εντός της προθεσμίας.

Δικαιολογητικά δήλωσης φόρου κληρονομιάς

Πριν την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς είναι καλό να συγκεντρώσεις με τη βοήθεια του συμβολαιογράφου τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Πιο συγκεκριμένα απαιτούνται τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

1. Ληξιαρχική πράξη θανάτου του κληρονομουμένου.
2. Αντίγραφο διαθήκης (εάν υπάρχει διαθήκη).
3. Κληρονομητήριο ή πιστοποιητικό της αρμόδιας δημοτικής ή κοινοτικής αρχής για το είδος και το βαθμό συγγενείας προς τον κληρονομούμενο.
4. Πιστοποιητικό του Γραμματέα του Ειρηνοδικείου για τη μη δημοσίευση διαθήκης ή νεότερης διαθήκης στην περίπτωση εξ αδιαθέτου διαδοχής.
5. Δημόσιο έγγραφο που αποδεικνύει την ηλικία του επικαρπωτή, όταν για τον προσδιορισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η ηλικία του.
6. Έγγραφο νομιμοποιήσεως, σε περίπτωση πληρεξουσίου.
7. Τα έγγραφα που αποδεικνύουν τη μετάθεση του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης.
8. Αποδεικτικά χρεών της κληρονομιάς.

Με τη συλλογή των εγγράφων προκαταβολικά, είναι δυνατή η υποβολή της δήλωσης από τον συμβολαιογράφο χωρίς καθυστερήσεις και προβλήματα.

Ηλεκτρονική δήλωση φόρου κληρονομιάς

Οι δηλώσεις φόρου κληρονομιάς ακινήτων πραγματοποιούνται από συμβολαιογράφο αποκλειστικά ψηφιακά από την 01/01/2023 μέσω της πλατφόρμας myProperty.

Ουσιαστικά, οι συμβαλλόμενοι σε κάθε δήλωση φόρου κληρονομιάς είναι ο κληρονομούμενος και ο κληρονόμος , ανεξάρτητα από τον αριθμό των μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων. Όταν ο κληρονόμος αποκτά και εξ αδιαθέτου και εκ διαθήκης κληρονομιά, απαιτούνται ξεχωριστές δηλώσεις για κάθε αιτία κτήσης κληρονομιάς. Επίσης, εάν υπάρχουν περισσότεροι από ένας κληρονόμοι συντάσσονται ξεχωριστές δηλώσεις για τον κάθε δικαιούχο.

Η ΑΑΔΕ παρέχει οδηγίες για την ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς, αλλά και ένα αρχείο με συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις.

Διαδικασία υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομίας

Ο συμβολαιογράφος, αφού συγκεντρώσει όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, εισέρχεται στην εφαρμογή myProperty με τους προσωπικούς κωδικούς του. Συμπληρώνει τα ζητούμενα πεδία βάσει των πληροφοριών που αντλεί από τα δικαιολογητικά, και επισυνάπτει τα απαιτούμενα έγγραφα.

Ο συμβολαιογράφος μπορεί να προχωρήσει σε "Αυτόματη Προσωρινή Αποθήκευση" της δήλωσης πριν από την υποβολή της αποδοχής από τον κληρονόμο. Σε αυτό το στάδιο, ο συμβολαιογράφος μπορεί να κάνει οποιαδήποτε διόρθωση των πεδίων, να διαγράψει ή να επισυνάψει νέα δικαιολογητικά.

Άμα δεν συμπληρωθούν υποχρεωτικά πεδία κατά την προσωρινή αποθήκευση, όταν ο συμβολαιογράφος ξανά ανοίγει τη δήλωση εμφανίζονται αντίστοιχα προειδοποιητικά μηνύματα. Σημειώνουμε ότι κατά την προσωρινή αποθήκευση η δήλωση δεν εμφανίζεται ακόμα στον δικαιούχο της κτήσης.

Αφού ελέγξει ότι έχει συντάξει ορθά τη δήλωση, ο συμβολαιογράφος προχωρά στην οριστική υποβολή και οριστικοποίηση της δήλωσης φόρου κληρονομιάς.

Σε αυτό το βίντεο περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία που ακολουθούν οι συμβολαιογράφοι για τη δήλωση του φόρου κληρονομιάς.

Εξαιρέσεις που απαιτείται έντυπη δήλωση φόρου κληρονομιάς

Υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις που η δήλωση φόρου κληρονομιάς μπορεί να πραγματοποιηθεί σε έντυπη μορφή. Ενδεικτικά, υποβάλλονται έντυπα οι εξής δηλώσεις φόρου κληρονομιάς:

1. Κάθε τροποποιητική δήλωση (για νέο περιουσιακό στοιχείο ή ήδη δηλωθέν), εφόσον έχει ήδη υποβληθεί έντυπα άλλη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
2. Δηλώσεις που αφορούν ακίνητα εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών (Α.Π.Α.Α.), δηλαδή ακίνητα που δεν έχουν τιμή ζώνης.
3. Δηλώσεις αναβολής φορολογίας.
4. Κάθε δήλωση με αντικείμενο κινητά κάθε είδους ή μετρητά, για τα οποία εάν δεν διασφαλίζεται η πληρωμή του φόρου από την περιουσία του υπόχρεου κληρονόμου, ο φορολογούμενος παρέχει ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή τράπεζας, προκειμένου να βεβαιωθεί ο φόρος σε δόσεις.
5. Δηλώσεις κληρονομιάς επικαρπίας, που λόγω θανάτου του επικαρπωτή, περιέρχονται στον ψιλό κύριο που έχει αγοράσει τη ψιλή κυριότητα, για την οποία υπόκειται σε φόρο για τα υπόλοιπα δέκατα της αξίας της πλήρους κυριότητας.

Αποδοχή ή Απόρριψη της δήλωσης φόρου κληρονομιάς από τον κληρονόμο

Αφού ο συμβολαιογράφος υποβάλλει τη δήλωση, ως κληρονόμος μπορείς να εισέλθεις στην εφαρμογή myProperty για την αποδοχή της.

Για να εισέλθεις θα πρέπει να πας σε αυτόν το σύνδεσμο και να κάνεις κλικ στο "Είσοδος στην εφαρμογή" και να βάλεις το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης σου. Κατόπιν, μπορείς να δεις όλες τις δηλώσεις που έχουν καταχωρηθεί, ή εναλλακτικά στο πεδίο "Αναζήτηση Δήλωσης" μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα κριτήρια ΑΦΜ, Αριθμό Δήλωσης ή Αριθμό Καταχώρισης.

Αφού εντοπίσεις την εν λόγω δήλωση φόρου κληρονομιάς, πρέπει να ελέγξεις προσεκτικά την ορθότητα της. Εάν όλα τα στοιχεία είναι σωστά, μπορείς να προχωρήσεις στην αποδοχή της δήλωσης πατώντας την επιλογή " Υποβολή και Καταχώρηση Δήλωσης".

Σε διαφορετική περίπτωση, εάν παρατηρήσεις λάθη, οφείλεις να κάνεις κλικ στην επιλογή "Απόρριψη/Μη υποβολή". Δεν έχεις τη δυνατότητα να προχωρήσεις ο ίδιος σε αλλαγές της δήλωσης, άρα θα πρέπει να επικοινωνήσεις με τον συμβολαιογράφο, ώστε να πραγματοποιήσει τυχόν προσθήκες ή διαγραφές, πριν αποδεχθείς τη δήλωση.

Μετά την αποδοχή, μπορείς μέσω της εφαρμογής να εκτυπώσεις τη Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς, την Πράξη Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου Κληρονομιάς και την Ταυτότητα Οφειλής του φόρου (ειδοποίηση πληρωμής). Έπειτα, θα πρέπει να προχωρήσεις στην πληρωμή του φόρου κληρονομιάς. Ενημερώσου σχετικά με τις προθεσμίες πληρωμής, καθώς και τους τρόπους εξόφλησης του φόρου.

Σημειώνουμε ότι στο σενάριο που δεν καταβάλλεις οποιοδήποτε ποσό του φόρου εντός της προθεσμίας, έχεις την υποχρέωση να καταβάλεις μια επιπλέον προσαύξηση επί του φόρου. Τα πρόστιμα καταβάλλονται εφάπαξ έως και την 30ή ημέρα μετά την κοινοποίηση της πράξης επιβολής.

Από την άλλη πλευρά, μετά την αποδοχή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς, ο συμβολαιογράφος συντάσει το συμβόλαιο και το επισυνάπτει στην εφαρμογή εντός 15 ημερών από την αποδοχή. Ωστόσο, εάν καταχωρήσει λάθος τον αριθμό και την ημερομηνία του συμβολαίου, δεν μπορεί να προχωρήσει ο ίδιος στην διόρθωση τους. Σε αυτό το σενάριο οφείλει να αναφερθεί στην αρμόδια ΔΟΥ για τη διόρθωση των λαθών.

Μετά την καταχώρηση του συμβολαίου από τον συμβολαιογράφο, η κατάσταση της δήλωσης στην εφαρμογή παρουσιάζεται ως "Ολοκληρωμένη Δήλωση". Σε αυτό το στάδιο, ο συμβολαιογράφος μπορεί μόνο να επισυνάπτει επιπλέον έγγραφα που ενδέχεται να απαιτηθούν από την οικονομική υπηρεσία. Εάν χρειαστεί οποιαδήποτε άλλη αλλαγή, απαιτείται υποβολή τροποποιητικής δήλωσης.

Προθεσμία υποβολής δήλωσης φόρου κληρονομιάς

Η προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς διαμορφώνεται ως εξής:

1. Στην περίπτωση που ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα, η δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλεται μέσα σε 6 μήνες μετά από ένα από τα παρακάτω περιστατικά:

• Το θάνατο του κληρονομουμένου για εξ αδιαθέτου κληρονόμους, δηλαδή εάν δεν υπάρχει διαθήκη, ή
• Τη δημοσίευση της διαθήκης για εκ διαθήκης κληρονόμους, ή
• Τη δημοσίευση στον Τύπο της δικαστικής απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια, ή
• Το θάνατο του υπόχρεου σε δήλωση , αν αυτός δεν υπέβαλε δήλωση, ή
• Το χρόνο που έμαθαν το διορισμό τους οι νόμιμοι εκπρόσωποι, οι κηδεμόνες, οι εκτελεστές της διαθήκης ή οι σύνδικοι των πτωχεύσεων, ή
• Την αναγνώριση τους ως κληρονόμοι σε περίπτωση σχολάζουσας κληρονομιάς (όταν ο αρχικός κληρονόμος είναι άγνωστος, δεν έχει ακόμα βρεθεί ή δεν είναι βέβαιο εάν έχει ακόμα κάνει αποδοχή κληρονομιάς), ή
• Τη λήξη της επιδικίας, τη συνένωση της επικαρπίας με τη ψιλή κυριότητα, τη συντέλεση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, την είσπραξη πνευματικών δικαιωμάτων, κλπ.

1. Εάν α) ο κληρονομούμενος πέθανε στο εξωτερικό ή β) οι κληρονόμοι διέμεναν κατά το χρόνο θανάτου στο εξωτερικό, τότε το χρονικό περιθώριο υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς είναι 1 έτος. Άμα ο κληρονόμος πάρει την περιουσία στην κατοχή του στους 6 πρώτους μήνες, η προθεσμία μειώνεται στους 6 μήνες από την κατάληψη της περιουσίας.

Σημειώνεται ότι όταν η δήλωση υποβάλλεται εντός του χρονικού περιθωρίου που ορίζεται από την κάθε περίσταση, η δήλωση θεωρείται εμπρόθεσμη.

Στο σενάριο καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς (εκπρόθεσμη) δεν υπάρχει κίνδυνος απώλειας του δικαιώματος επί της ακίνητης περιουσίας. Ωστόσο, επιβάλλεται πρόστιμο, ανεξάρτητα από το χρονικό διάστημα καθυστέρησης και το ποσό του φόρου.

Πότε μπορεί να γίνει παράταση της προθεσμίας υποβολής δήλωσης φόρου κληρονομιάς;

Σε περίπτωση που επιθυμείς να παρατείνεις την προθεσμία υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς, πρέπει να υποβάλεις αίτηση παράτασης. Μπορείς να υποβάλλεις αίτηση μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς, αλλά μέσα σε διάστημα 3 μηνών.

Με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας ΔΟΥ, μπορεί να δοθεί μέγιστη παράταση 3 μηνών από τη νόμιμη λήξη της προθεσμίας. Διευκρινίζουμε ότι η αιτία της αίτησης θα πρέπει να θεωρηθεί εύλογη προκειμένου να δοθεί παράταση υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς.

Τι συμβαίνει σε περίπτωση εκπρόθεσμης δήλωσης του φόρου κληρονομιάς;

Άμα καθυστερήσεις να υποβάλεις τη δήλωση και δεν κάνεις αίτηση παράτασης, μπορείς να υποβάλεις και εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φόρου κληρονομιάς, μέχρι και την επίδοση των πράξεων του προϊσταμένου της ΔΟΥ. Μετά την επίδοση της πράξης του προϊσταμένου της ΔΟΥ, μπορείς να υποβάλλεις μόνο εκπρόθεσμη δήλωση για ακίνητα που δεν έχουν περιληφθεί στην προηγούμενη πράξη. Δηλαδή σε αυτό το στάδιο δεν είναι δυνατή η διόρθωση των ακινήτων που έχουν ήδη υποβληθεί.

Ωστόσο, είτε υποβάλλεις εκπρόθεσμη δήλωση, ή ελλιπή δήλωση ή δεν υποβάλλεις καθόλου δήλωση φόρου κληρονομιάς προβλέπονται κυρώσεις.

Σύμφωνα με τον Ν. 4174/2013, ανεξάρτητα από το χρονικό διάστημα καθυστέρησης υποβολής της δήλωσης και το ποσό του φόρου, επιβάλλεται πρόστιμο 100€. Άρα, είτε καθυστερήσεις μία ημέρα από το χρονικό περιθώριο της δήλωσης, είτε ένα χρόνο, πρόκειται να επιβαρυνθείς με 100€. Αντίστοιχα, είτε ο φόρος αντιστοιχεί σε 1.000€ είτε σε 10.000€, το πρόστιμο παραμένει 100€.

Περίπτωση απαίτησης συμπληρωματικής δήλωσης φόρου κληρονομιάς

Γενικά, ο αρμόδιος της ΔΟΥ προσδιορίζει την αξία της κληρονομιάς, ελέγχει την ακρίβεια των δηλωσεων και εκδίδει την πράξη καταλογισμού φόρου.

Στην περίπτωση των εκπρόθεσμων δηλώσεων εάν η δηλωθείσα αξία των ακινήτων συμπίπτει με την εκτίμηση της ΔΟΥ, τότε η υπόθεση θεωρείται ειλικρινής και δεν επιβάλλεται κάποιο πρόστιμο.

Συνήθως, για τον προσδιορισμό του φόρου κληρονομιάς χρησιμοποιείται η φορολογητέα/αντικειμενική αξία. Αλλά, εάν πιστεύεις ότι η αγοραία αξία είναι χαμηλότερη από τη φορολογητέα, τότε έχεις περιθώριο 1 μήνα από την υποβολή της δήλωσης σου, να ζητήσεις προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου από το αρμόδιο διοικητικό Πρωτοδικείο.

Άμα η αξία της περιουσίας της δήλωσης δεν ταυτίζεται με την εκτίμηση της ΔΟΥ, τότε απαιτείται συμπληρωματική δήλωση. Ο κληρονόμος οφείλει να προχωρήσει σε διάστημα 6 μηνών σε συμπληρωματική δήλωση φόρου κληρονομιάς με την αξία της περιουσίας διορθωμένη σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΔΟΥ. Σημειώνουμε ότι η συμπληρωματική δήλωση μπορεί να αφορά ένα ή και περισσότερα ακίνητα της αρχικής δήλωσης.

Συμπέρασμα - Δήλωση Φόρου Κληρονομιάς

Εάν πρόκειται να κληρονομήσεις ακίνητη περιουσία, τότε είναι σημαντικό να ενημερωθείς αναφορικά με τη διαδικασία δήλωσης του φόρου κληρονομιάς. Αυτές είναι μερικές συνοπτικές συμβουλές που είναι καλό να ακολουθήσεις:

1. Ενημερώσου γενικά αναφορικά με το φόρο κληρονομιάς.
2. Έχε στο μυαλό σου τις προθεσμίες υποβολής της δήλωσης ώστε να γλιτώσεις τυχόν πρόστιμα.
3. Συγκέντρωσε με τη βοήθεια συμβολαιογράφου τα απαραίτητα δικαιολογητικά της δήλωσης του φόρου προκαταβολικά, ώστε να αποφύγεις ενδεχόμενες καθυστερήσεις.
4. Αφού ο συμβολαιογράφος υποβάλλει τη δήλωση, έλεγξε την προσεκτικά, και εάν δεν υπάρχουν λάθη, αποδέξου την κληρονομιά.
5. Πλήρωσε το φόρο κληρονομιάς εντός των προθεσμιών.

Διάβασε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το φόρο κληρονομιάς.